خلاصه ای از داستان کلیدر ؛ نوشته محمود دولت آبادی (تلخیص از ژاله فتحیان ) مارال دختر جوانی از عشایر کُردِ ساکن خراسان به شهر (سبزوار) می ‌آید تا پدرش عباس و نامزدش دلاور را که به جرم شرکت در قتل زندانی هستند، ملاقات کند. مارال و مادرش در طول یک سالی که این دو، در زندان بوده ‌اند، بر اثر خشک سالی زندگی دشواری را گذرانده ‌اند. مادر بر اثر یک بیماری سخت می ¬میرد و مارال که تنها مانده است، تصمیم می گیرد پیش .عمه ‌اش بلقیس، همسر کلمیشی به کلاته ¬ی سوزن ‌ده برود. خانوار کلمیشی مثل بیشتر ایلیاتی‌های آن سامان بین منطقه ی کلیدر و قلعه ‌ها و کلاته ‌های پراکنده آن نواحی بر حسب فصل، در رفت و آمدند چکیده رمان ده جلدی و زیبای کلیدر، بزرگ ­ترین رمان اجتماعی ادبیات معاصر ایران از مشروطیت تا امروز است. دولت آبادی کلیدر را بر اساس شناخت خویش از فرهنگ، جامعه­شناسی و روان­شناسی مردم ایران و به ویژه ساخت سنتی و روستایی آن نوشته است. گل­محمد قهرمان اصلي رمان است. او از طايفه ­ی ميشكالي، در خانواده­ ي كلميشي به دنيا می ­آید.گل محمد چوپاني آرام، نازك ­دل، كم ­حرف ولي پخته و باتجربه است كه از راه چوپاني به همراه خانواده، زندگي را مي ­گذراند. گل محمد مرد جنگ و خون می­ شود؛ مرد مقاومت و ستيز؛ ستيز در گله، در بيابان، در جنگ و در زندگي گل­محمد در آغاز برای كمك به خانواده و رهایی از تنگ­دستي از اربابان و دولت درخواست کمک می­کند. اما وقتي همه دست رد به سينه­اش مي­زنند، راهي جز راهي كه كلیدر پيش پايش می­گذارد برايش باقی نمي­ماند. او قدم در راه بي­بازگشت مي­گذارد، حكومت او را ياغي می­نامد اما مردم اورا به سردار گل محمد می­شناسند